Năm 2018, nhiều luật mới sẽ có hiệu lực, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp trong và ngoài nước hoạt động như Luật Hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ 2017 có hiệu lực ngày 1/1/2018, Luật Du lịch 2017 có hiệu lực ngày 1/1/2018, Luật Quản lý ngoại thương 2017 có hiệu lực ngày 1/1/2018, Luật Trợ giúp pháp lý 2017 có hiệu lực ngày 1/1/2018, Luật Chuyển giao công nghệ có hiệu lực ngày 1/7/2018.
Đáng chú ý là Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017 và Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 đều có hiệu lực ngày 1/1/2018.
Bên cạnh đó, còn có một số quy định của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 có hiệu lực kể từ ngày 1/1/2018, cũng như một số văn bản hướng dẫn luật do Chính phủ, các bộ ban hành.
Cụ thể, Luật Quản lý ngoại thương gồm 8 chương, 113 điều, điều chỉnh công tác quản lý nhà nước về ngoại thương gồm: các biện pháp quản lý, điều hành hoạt động ngoại thương liên quan đến mua bán hàng hóa quốc tế; không điều chỉnh, can thiệp vào các hoạt động cụ thể của thương nhân, giữa các thương nhân với nhau; chỉ điều chỉnh đối tượng là hàng hóa, không điều chỉnh đối tượng dịch vụ.
Theo đó, lần đầu tiên có quy định khẳng định quyền tự do kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu của thương nhân. Hoạt động này chỉ bị hạn chế nếu thuộc các trường hợp mà Luật quy định biện pháp cấm, tạm ngừng hoặc hạn chế xuất khẩu, nhập khẩu. Riêng đối tượng thương nhân là tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài, thương nhân nước ngoài không có hiện diện ở Việt Nam, Luật quy định quyền, nghĩa vụ của các đối tượng này theo đúng cam kết trong các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.
Bên cạnh đó là Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa gồm 4 chương, 35 điều, quy định nguyên tắc, nội dung, nguồn lực hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa; trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức và cá nhân liên quan đến hoạt động hỗ trợ… với nhiều quy định ưu đãi, ủng hộ doanh nghiệp vừa và nhỏ trong việc sản xuất - kinh doanh. Cụ thể:
Thứ nhất, doanh nghiệp nhỏ và vừa sẽ được hỗ trợ tiếp cận tín dụng. Cụ thể là được hỗ trợ xây dựng phương án sản xuất, kinh doanh khả thi, tăng cường năng lực quản trị, kỹ năng quản lý, minh bạch hóa tài chính của doanh nghiệp để nâng cao khả năng tiếp cận tín dụng; được cấp bảo lãnh tín dụng tại Quỹ bảo lãnh tín dụng doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Thứ hai, được hỗ trợ thuế, kế toán: được áp dụng có thời hạn mức thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp thấp hơn mức thuế suất thông thường áp dụng cho doanh nghiệp; được áp dụng các thủ tục hành chính thuế và chế độ kế toán đơn giản theo quy định của pháp luật về thuế, kế toán.
Thứ ba, được hỗ trợ mặt bằng sản xuất. Theo đó, doanh nghiệp nhỏ và vừa sẽ được bố trí quỹ đất để hình thành, phát triển cụm công nghiệp, khu chế biến nông sản, lâm sản, thủy sản, hải sản tập trung phù hợp với quy hoạch sử dụng đất đã được phê duyệt; được hỗ trợ giá thuê mặt bằng tại các khu công nghiệp, khu công nghệ cao, cụm công nghiệp trên địa bàn với thời gian hỗ trợ tối đa là 5 năm kể từ ngày ký hợp đồng thuê mặt bằng.
Việc hỗ trợ giá thuê mặt bằng được thực hiện thông qua việc bù giá cho nhà đầu tư hạ tầng khu công nghiệp, khu công nghệ cao, cụm công nghiệp để giảm giá cho thuê mặt bằng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Số tiền bù giá được trừ vào số tiền thuê đất hoặc được hỗ trợ từ ngân sách địa phương. Tuy nhiên, cần lưu ý là việc hỗ trợ mặt bằng sản xuất không áp dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa có vốn đầu tư nước ngoài, doanh nghiệp nhỏ và vừa có vốn nhà nước.
Thứ tư, được hỗ trợ công nghệ: hỗ trợ nghiên cứu, đổi mới công nghệ, tiếp nhận, cải tiến, hoàn thiện, làm chủ công nghệ thông qua các hoạt động nghiên cứu, đào tạo, tư vấn, tìm kiếm, giải mã, chuyển giao công nghệ; xác lập, khai thác, quản lý, bảo vệ và phát triển tài sản trí tuệ của doanh nghiệp…
Thứ năm, được hỗ trợ mở rộng thị trường. Cụ thể, doanh nghiệp, tổ chức đầu tư, kinh doanh chuỗi phân phối sản phẩm có ít nhất 80% số doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia cung ứng cho chuỗi sản phẩm sản xuất tại Việt Nam được hưởng các hỗ trợ sau: miễn, giảm tiền thuê đất, tiền sử dụng đất, thuế sử dụng đất phi nông nghiệp; miễn, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp có thời hạn.
Bên cạnh đó, doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ được hưởng ưu đãi trong lựa chọn nhà thầu theo quy định của pháp luật về đấu thầu.
Thứ sáu, được hỗ trợ thông tin, tư vấn và pháp lý: được cung cấp dịch vụ tư vấn, được miễn, giảm chi phí tư vấn khi sử dụng dịch vụ tư vấn thuộc mạng lưới tư vấn viên; được hỗ trợ pháp lý xây dựng, quản lý, duy trì, cập nhật, khai thác và sử dụng cơ sở dữ liệu về pháp luật; xây dựng và tổ chức thực hiện các chương trình hỗ trợ pháp lý để cung cấp thông tin, bồi dưỡng kiến thức pháp luật, tư vấn pháp luật…
Thứ bảy, được hỗ trợ phát triển nguồn nhân lực: được miễn, giảm chi phí tham gia các khóa đào tạo có sử dụng ngân sách nhà nước về khởi sự kinh doanh và quản trị doanh nghiệp, đào tạo nghề cho lao động làm việc trong các doanh nghiệp này.
Với những quy định cụ thể trên, doanh nghiệp sẽ có môi trường kinh doanh thuận lợi, đảm bảo sự phát triển, cạnh tranh, cũng như có sự hỗ trợ tích cực hơn về nguồn vốn so với hiện nay.
Ngoài ra, doanh nghiệp cần đặc biệt lưu ý các quy định của Bộ luật Hình sự áp dụng đối với pháp nhân như các tội thuộc nhóm các tội phạm về kinh tế, các tội thuộc nhóm các tội phạm về môi trường và các tội danh thuộc các tội xâm phạm an toàn công cộng, trật tự công cộng.
Bên cạnh đó, chủ doanh nghiệp cần lưu ý các quy định về bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội để không vi phạm quy định của Bộ luật Hình sự về tội trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động.