Tiêu đề: Quan điểm về việc điều chỉnh đối với các hành vi thỏa thuận hạn chế cạnh tranh ngoài lãnh thổ Việt Nam + đánh giá về trường hợp cơ quan Nhà nước vi phạm quy định cấm
Sau hơn 12 năm thi hành, Luật Cạnh tranh đã bộc lộ những hạn chế, bất cập, mục tiêu bảo đảm môi trường cạnh tranh lành mạnh của Luật Cạnh tranh chưa đạt được như kỳ vọng. Vẫn còn nhiều hành vi phản cạnh tranh bên ngoài lãnh thổ Việt Nam, vẫn còn tiềm ẩn các hành vi thỏa thuận hạn chế cạnh tranh tác động tiêu cực tới thị trường; vẫn còn tình trạng cơ quan Nhà nước vi phạm các hành vi bị cấm… ảnh hưởng không ít đến cạnh tranh lành mạnh giữa các doanh nghiệp cũng như quyền lợi của người tiêu dùng. Vậy, thực trạng này được nhìn nhận như thế nào?
Câu hỏi:
- Thưa Ông, thực tiễn cho thấy, vẫn còn nhiều hành vi phản cạnh tranh bên ngoài lãnh thổ Việt Nam, vẫn còn tiềm ẩn các hành vi thỏa thuận hạn chế cạnh tranh tác động tiêu cực tới thị trường. Vậy, Ông đánh giá như thế nào về thực trạng này?
- Đánh giá về số vụ việc thụ lý, giải quyết của cơ quan quản lý cạnh tranh, dù có tám chục vụ nhưng đó là những tranh chấp thường xuyên xảy ra, gièm pha đối thủ, lôi kéo nhân viên, xâm phạm sở hữu trí tuệ, nhãn hiệu hàng hóa, cạnh tranh không lành mạnh… Tất cả là vấn đề đời thường của DN, bây giờ cũng thế, sau này vẫn thể thì không một bộ máy hành chính Nhà nước nào có thể đủ để giải quyết. Vậy, những vấn đề đó ai sẽ giải quyết? Sẽ có những tổ chức khác họ sẽ giải quyết vấn đề này, ví dụ như Tòa án. Còn vấn đề lớn nhất còn lại như chúng ta nói, như vấn đề chống lại hiện tượng thỏa thuận hạn chế cạnh tranh, chống lại hiện tượng độc quyền nếu có hoặc lạm dụng thống lĩnh thị trường hoặc vấn đề tập trung kinh tế mà gây nguy hại đến thị trường thì Luật cạnh tranh giải quyết thế nào? Hoặc Luật Cạnh tranh có điều chỉnh những vấn đề ra ngoài biên giới không? Đối với doanh nghiệp nước ngoài có thể cấu kết với nhau ở bên ngoài lãnh thổ Việt Nam để từ đó gây hại đến thị trường cạnh tranh Việt Nam. Ví dụ như một số nhà sản xuất, phân phối và nhập khẩu hàng tiêu dùng có thể thỏa thuận ấn định giá xuyên biên giới để tăng giá bán tại thị trường nội địa Việt Nam, gây tác động bất lợi tới người tiêu dùng và các doanh nghiệp không trực tiếp tham gia vào thỏa thuận đó. Chính vì vậy, vấn đề cốt lõi là, ai sẽ thay mặt Nhà nước để làm chuyện này? Quyền lực Nhà nước để kiểm soát cạnh tranh là ở ai? Đó là vấn đề cơ quan quản lý cạnh tranh.
- Thưa Ông, để đảm bảo cạnh tranh lành mạnh, bình đẳng, Luật Cạnh tranh đã có quy định cấm về những hành vi cơ quan Nhà nước không được làm, thế nhưng, trên thực tế, đã có trường hợp cơ quan Nhà nước vi phạm những quy định cấm này. Ông nghĩ sao? Liệu có một cơ chế nào để doanh nghiệp bảo vệ quyền lợi của mình trong trường hợp này không, theo Ông?
- Một số cơ quan Nhà nước, một số cán bộ công chức ở vị trí nhất định, họ can thiệp vào thị trường nhiều. Đôi khi có mong muốn tốt đẹp, ví dụ như tiêu thụ một sản phẩm nào đó ở địa phương để tăng nguồn thu cho địa phương, hoặc sử dụng dịch vụ, sản phẩm của một doanh nghiệp nào đó ở địa phương đôi khi cũng là một dấu hỏi lớn.
- Trong Dự thảo Luật Cạnh tranh lần này, có đề cập đến việc cấm một số hành vi, cấm cơ quan quản lý Nhà nước, cán bộ công chức vi phạm luật cạnh tranh, nhưng điều rất đáng tiếc là chưa có chế tài. Mặc dù là hành vi bị cấm nhưng phần về chế tài chưa rõ. Chính vì vậy, chúng tôi đề xuất trong thiết kế sau này đã là hành vi bị cấm phải có chế tài. Hoặc là Luật Cạnh tranh, hoặc là những vấn đề xử lý vi phạm trong Luật Cạnh tranh hoặc những vấn đề về hình sự nếu quy định về các điều cấm phải có chế tài.