Nghị Định số 180/2024/NĐ-CP: “Cú hích” kích cầu, hỗ trợ doanh nghiệp bằng chính sách giảm thuế giá trị gia tăng

Bối cảnh và sứ mệnh của Nghị định 180/2024/NĐ-CP: Ổn định kinh tế, thúc đẩy tăng trưởng

Nghị Định số 180/2024/NĐ-CP ra đời trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam, mặc dù đã ghi nhận những tín hiệu phục hồi khả quan, vẫn còn tiềm ẩn nhiều yếu tố bất ổn. Sức ép lạm phát, chi phí đầu vào “leo thang”, sức mua nội địa chưa thực sự khởi sắc, cùng với những biến động khó lường từ kinh tế toàn cầu, đã và đang đặt ra không ít thách thức cho doanh nghiệp và đời sống người dân. Trong bối cảnh đó, việc tiếp tục duy trì và triển khai các chính sách hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn, kích thích tiêu dùng là một nhiệm vụ cấp thiết, và Nghị định mới chính là một giải pháp hữu hiệu cho bài toán này.
Kế thừa và phát huy thành công từ những chính sách giảm thuế GTGT trước đây, Nghị định hướng tới các mục tiêu chiến lược: Thứ nhất, "trợ lực" cho doanh nghiệp giảm bớt gánh nặng chi phí, hạ giá thành sản phẩm, nâng cao sức cạnh tranh. Thứ hai, kích cầu tiêu dùng nội địa thông qua việc giảm giá hàng hóa, dịch vụ, từ đó gia tăng sức mua, thúc đẩy sản xuất. Thứ ba, tạo động lực cho tăng trưởng kinh tế, góp phần vào quá trình phục hồi và phát triển bền vững. Thứ tư, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bình ổn giá cả thị trường và đảm bảo an sinh xã hội.

Phạm vi giảm thuế GTGT rộng lớn: Hỗ trợ đa dạng ngành nghề, lĩnh vực

Điều 1 của Nghị định đã khoanh vùng đối tượng thụ hưởng chính sách giảm thuế GTGT, đó là các nhóm hàng hóa, dịch vụ hiện đang áp dụng mức thuế suất 10%. Phạm vi áp dụng rộng lớn này cho thấy tác động lan tỏa mạnh mẽ của chính sách, bao trùm hầu hết các lĩnh vực sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng.
Tuy nhiên, để đảm bảo tính hợp lý, Nghị định loại trừ một số nhóm hàng hóa, dịch vụ đặc thù, được liệt kê chi tiết tại các Phụ lục I, II và III. Cụ thể:
Phụ lục I: Nhóm này bao gồm các lĩnh vực như viễn thông, tài chính - ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm, kinh doanh bất động sản, kim loại, sản phẩm từ kim loại đúc sẵn, khai khoáng (trừ than đá), than cốc, dầu mỏ tinh chế và hóa chất. Việc loại trừ nhóm này là cần thiết để đảm bảo nguồn thu ngân sách, bởi đây là những ngành có khả năng đóng góp lớn và ổn định.
Phụ lục II: Nhóm này tập trung vào các sản phẩm, hàng hóa chịu thuế tiêu thụ đặc biệt như rượu, bia, thuốc lá,... Mục đích của việc loại trừ là để điều tiết tiêu dùng, hạn chế sử dụng các sản phẩm có hại cho sức khỏe, đồng thời phù hợp với các chính sách thuế liên quan.
Phụ lục III: Nhóm này liên quan đến các sản phẩm, dịch vụ công nghệ thông tin. Việc loại trừ nhóm này có thể được lý giải bởi đây là lĩnh vực đã và đang nhận được nhiều chính sách ưu đãi khác, đồng thời nhằm tránh việc lạm dụng chính sách, đảm bảo công bằng trong cạnh tranh.
Bên cạnh đó, để thống nhất áp dụng, Nghị định 180 quy định tất cả các khâu từ sản xuất, gia công đến kinh doanh thương mại đều thống nhất áp dụng việc giảm thuế. Quy định này đã tháo gỡ vướng mắc, tạo sự đồng bộ trong triển khai, đặc biệt là các hoạt động có khâu bán ra thuộc đối tượng không được giảm thuế, các hoạt động vẫn được áp dụng việc giảm thuế GTGT. Những trường hợp hàng hóa không thuộc diện chịu thuế suất GTGT 5% và không thuộc diện loại trừ không giảm thuế thì vẫn thuộc diện áp dụng giảm thuế.

Mức giảm thuế GTGT: "Liều thuốc" kích cầu thiết thực

Mức giảm thuế GTGT được quy định cụ thể tại Điều 1, với hai phương án áp dụng linh hoạt, tùy thuộc vào phương pháp tính thuế của cơ sở kinh doanh:
Phương pháp khấu trừ: Các doanh nghiệp áp dụng phương pháp khấu trừ thuế sẽ được hưởng mức thuế suất GTGT 8%, giảm 2% so với mức thuế suất thông thường 10%. Mức giảm này sẽ trực tiếp làm giảm nghĩa vụ thuế, từ đó giúp doanh nghiệp có thêm nguồn lực tài chính, có điều kiện để giảm giá thành sản phẩm, dịch vụ, mang lại lợi ích trực tiếp cho người tiêu dùng.
Phương pháp tỷ lệ % trên doanh thu: Các hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh áp dụng phương pháp này sẽ được giảm 20% mức tỷ lệ % tính thuế GTGT. Quy định này đảm bảo sự công bằng, nhất quán trong việc áp dụng chính sách cho các đối tượng nộp thuế đa dạng, đồng thời vẫn đảm bảo mục tiêu giảm giá thành, kích cầu tiêu dùng.

Thủ tục đơn giản, minh bạch: Tạo thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp

Để chính sách đi vào thực tiễn một cách hiệu quả, Nghị định 180 đã hướng dẫn cụ thể về trình tự, thủ tục thực hiện. Khi lập hóa đơn GTGT, các cơ sở kinh doanh cần ghi rõ mức thuế suất 8% hoặc mức giảm 20% trên tỷ lệ % tính thuế, tùy theo phương pháp tính thuế áp dụng. Căn cứ vào hóa đơn này, cả bên bán và bên mua đều thực hiện kê khai thuế đầu ra và đầu vào tương ứng. Các cơ sở kinh doanh cũng được yêu cầu kê khai các hàng hóa, dịch vụ được giảm thuế GTGT theo Mẫu số 01 tại Phụ lục IV ban hành kèm theo Nghị định.
Đối với trường hợp đã kê khai theo mức thuế suất chưa giảm thì thực hiện theo quy định về hóa đơn, chứng từ và kê khai điều chỉnh thuế đầu ra, đầu vào, tạo sự thống nhất trong triển khai, và minh bạch trong quản lý thuế.

Hiệu lực và tổ chức thực hiện: Quyết tâm cao, hành động quyết liệt

Nghị định 180/2024/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 01 tháng 01 năm 2025 đến hết ngày 30 tháng 6 năm 2025. Khoảng thời gian 6 tháng tuy không dài nhưng mang ý nghĩa quan trọng, là giai đoạn "nước rút" để chính sách phát huy tối đa hiệu quả, hỗ trợ nền kinh tế vượt qua giai đoạn khó khăn. Để đảm bảo việc triển khai Nghị định được thông suốt, hiệu quả, Chính phủ đã phân công trách nhiệm cụ thể cho các Bộ, ngành, địa phương trong việc tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn, kiểm tra và giám sát thực hiện.
Nghị định 180/2024/NĐ-CP, với chính sách giảm thuế GTGT thiết thực, là minh chứng cho sự quan tâm, thấu hiểu và đồng hành của Chính phủ đối với cộng đồng doanh nghiệp và người dân. Chính sách này không chỉ là "liều thuốc bổ" kịp thời cho nền kinh tế, mà còn là "cú hích" quan trọng, tạo động lực cho doanh nghiệp phục hồi, phát triển, đồng thời kích cầu tiêu dùng, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô. Để Nghị định 180 phát huy tối đa hiệu quả, cần sự chung tay, nỗ lực của các cơ quan quản lý, cộng đồng doanh nghiệp và toàn thể người dân trong việc thực thi nghiêm túc, đầy đủ các quy định, hướng tới mục tiêu chung là phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội bền vững. Nghị định này thắp lên niềm tin và kỳ vọng về một giai đoạn mới khởi sắc hơn cho nền kinh tế Việt Nam trong năm 2025 và những năm tiếp theo./.